اختلال کندن مو (تریکوتیلومانیا) چیست؟ علائم، عوارض، تشخیص و درمان آن

تریکوتیلومانیا یا همان اختلال کندن مو، یک اختلال روانی است که فرد با وجود تلاش برای متوقف کردن خود، به طور مکرر و غیر قابل تحملی موی خود را از پوست سر، ابرو و دیگر نقاط بدن بیرون می کشد. در ادامه با ما برای شناخت بیشتر این اختلال همراه باشید.

اختلال کندن مو (تریکوتیلومانیا)

اختلال کندن مو (مخصوصا موی سر) باعث تغییر در ظاهر فرد شده و علاوه بر ایجاد آشفتگی و اضطراب، عملکرد اجتماعی و شغلی فرد را نیز شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد. افرادی که دچار این اختلال هستند ممکن است بصورت پراکنده یا کامل موی سر یا بدن خود را از دست دهند.

در بعضی افراد تریکوتیلومانیا یک تمایل شدید وسواس گونه هست که باعث می شود کندن مو اجتناب ناپذیر باشد در حالی که در افراد دیگر ممکن است بصورت خفیف و قابل کنترل باشد. روش های درمانی مختلفی وجود دارد که می توانند بسیار کمک کننده بوده و فرد حتی علارقم داشتن اختلال شدید نیز می تواند آن را مهار کرده و زندگی عادی در پیش گیرد.

اختلال کندن مو معمولا شامل موارد زیر می شود:

• کشیدن مداوم موی سر، ابرو و مژه و یا قسمت های مختلف بدن. البته شدت کندن مو در طول زمان می تواند متغییر باشد و رابطه مستقیم با میزان اضطراب فرد دارد.
• اضطراب شما قبل از کندن مو یا در زمانی که سعی دارید در برابر این کار مقاومت کنید افزیش می یابد.
• اما زمانی که شما موی سر یا بدنتان را می کنید احساس لذت یا آرامش کاذبی به سراغتان می آید.
• احتمالا مدل های خاصی برای موی سر انتخاب می کنید که همراه با تشریفات خاصی که با الگوهای کشیدن مو همراه هست.
• ممکن است موهای کنده شده را بجوید، گاز بگیرید یا بازی کنید و یا آنها را بر روی صورت یا لب خود بکشید و با این گونه کارها سعی دارید از کار خود لذت کسب کنید.
• اکثر افرادی که دچار اختلال کندن مو هستند تمایل دارند پوست خود را نیز بکنند و یا ناخن ها یا لب های خود را بجوند.
• شما ممکن است برای جلوگیری از این کار تلاش زیادی کنید ولی اغلب این تلاش ها نتایج مطلوبی ندارند و بدون موفقیت باقی می مانند و تنها شما را ناامید و سرخورده می کنند.
• اکثر افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا موهای خود را در تنهایی می کشند و سعی می کنند تا این اختلال را از دیگران پنهان کنند.
• گاهی اوقات فرد تمایل دارد موی حیوان خانگی یا عروسک ها و یا چیزهایی مانند پتو و لباس را بکند که این موارد نیز می تواند نشانه وجود این اختلال در فرد باشد.

 

اختلال کندن مو

برای افراد مبتلا به اختلال کندن مو، کشیدن مو می تواند به صورت های زیر باشد:

 

• متمرکز:

بعضی افراد موی خود را به طور عمدی برای از بین بردن تنش یا پریشانی می کشند.به عنوان مثال، موهایشان را برای رهایی از میل شدید به کشیدن مو می کشند.

بعضی از افراد ممکن است آداب مذهبی خاصی را برای کشیدن مو ایجاد کنند، مانند پیدا کردن موهای راست یا گاز گرفتن موها.

 

• غیرارادی:

بعضی از افراد موهای خود را بدون اینکه حتی متوجه می شوند که چه کاری انجام می دهند، می کشند، مانند زمانی که خسته هستند، در حال مطالعه هستند و یا تلویزیون تماشا میکنند. همان شخص بسته به موقعیت و خلق و خو، می تواند هم به صورت متمرکز و هم غیرارادی موهای خود را بکشد. موقعیت ها یا آداب خاصی ممکن است کشیدن موها را تحریک کند، مانند تکیه دادن سر به دست یا برس زدن موها.

 

احساسات 

تریکوتیلومانیا می تواند به احساسات زیر مرتبط باشد:

 

• احساسات منفی:

برای بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا، کشیدن مو روشی برای حل احساسات منفی یا ناراحت کننده مانند استرس، اضطراب، تنش، خستگی، تنهایی یا ناامیدی است.

 

• احساسات مثبت:

افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا اغلب درمی یابند که با کشیدن مو احساس رضایت می کنند و مقداری احساس تسکین به آنها دست می دهد. در نتیجه، آنها برای حفظ این احساسات مثبت به کشیدن موی خود ادامه می دهند.

اختلال کندن مو یک اختلال درازمدت (مزمن) است. بدون پیگیری درمان، علائم می توانند در طول زمان از نظر شدت متفاوت باشند.

به عنوان مثال، تغییرات هورمونی قاعدگی می توانند علائم را در زنان بدتر کنند.

برای برخی افراد، اگر این اختلال درمان نشود، علائم ممکن است برای هفته ها، ماه ها یا سال ها در یک زمان بروز کنند و از بین بروند. به ندرت، کشیدن مو طی چند سال پس از شروع پایان می یابد.

 

چه موقع بابد روانشناس مراجعه کنیم؟

اگر نمی توانید از کشیدن موهای خود دست بکشید و یا به خاطر کشیدن موهای خود، احساس ناخوشایند یا شرمندگی دارید، با روانشناس خود صحبت کنید. تریکوتیلومانیا تنها یک عادت بد نیست، این یک اختلال مربوط به سلامت روانی است و بعید است که بدون درمان بهبود یابد.

 

علت شکل گیری این اختلال

علت اختلال کندن مو مشخص نیست. اما مانند بسیاری از اختلالات پیچیده، اختلال کندن مو احتمالا حاصل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.

 

عوامل شکل گیری این اختلال

این عوامل باعث افزایش خطر ابتلا به این اختلال می شوند:

 

• سابقه خانوادگی:

ژنتیک ممکن است نقش مهمی در ابتلا به تریکوتیلومانیا داشته باشد و این اختلال ممکن است در افرادی که یکی از وابستگان نزدیک آنها به اختلال مبتلا هستند، رخ دهد.

• سن:

تریکوتیلومانیا معمولا قبل از یا در طی دوران ابتدایی نوجوانی (اغلب در بین ۱۰ تا ۱۳ سال) رخ میدهد و اغلب یک مشکل مادام العمر است. نوزادان نیز می توانند به کشیدن موها مستعد باشند، اما معمولا خفیف است و بدون درمان از بین می رود.

• اختلالات دیگر:

افرادی که تریکوتیلومانیا دارند نیز ممکن است اختلالات دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال وسواسی-اجباری (OCD) نیز داشته باشند.

• استرس:

در بعضی از افراد شرایط و یا رویدادهای پرتنش ممکن است موجب تریتیکوتیلومیا شوند. هرچند در بین بیماران مبتلا به این بیماری، زنان نسبت به مردان بیشتر درمان میشوند، و این مسئله ممکن است به این دلیل باشد که زنان مشاوره های پزشکی را بیشتر دنبال میکنند، اما در اوایل کودکی، پسران و دختران به نظر می رسد به یک اندازه تحت تاثیر این بیماری قرار گیرند.

 

عوارض اختلال کندن مو

اگر چه اختلال کندن مو ممکن است جدی به نظر برسد ، اما می تواند تاثیر منفی بزرگی بر زندگی شما داشته باشد. عوارض این اختلال ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اضطراب احساسی:

بسیاری از افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا احساس شرم، تحقیر و خجالت گزارش میکنند. آنها ممکن است به علت وضعیت خود اعتماد به نفس پایین، افسردگی، اضطراب و مصرف الکل یا مواد مخدر را تجربه کنند.

• مشکلات اجتماعی و عملکرد شغلی:

احساس خجالت به خاطر ریزش مو ممکن است باعث اجتناب از فعالیت های اجتماعی و فرصت های شغلی شود.

افرادی مبتلا به تریکوتیلومانیا ممکن است کلاه گیس پوشانند، مدل موهای خود را برای پنهان کردن قسمت های طاس پنهان کنند و یا مژه مصنوعی بگذارند.

برخی از افراد ممکن است به خاطر ترس از اینکه وضعیت آنها کشف شود، از برقراری روابط صمیمانه اجتناب کنند.

• آسیب به پوست و مو:

کشیدن مداوم مو می تواند باعث زخم و آسیب های دیگر شود، از جمله عفونت، برای پوست سر و یا پوست ناحیه خاصی که مو کشیده میشود و می تواند تاثیر دائمی بر رشد مو داشته باشد.

• هیربال (hairball) (جمع کوچکی از مو در دستگاه گوارش):

خوردن موهایتان ممکن است در دستگاه گوارش هیبربال (trichobezoar) تشکیل دهند. در طول یک سال، هیربال می تواند باعث کاهش وزن، استفراغ، انسداد روده و حتی مرگ شود.

 

تشخیص

ارزیابی برای تعیین اینکه آیا شما اختلال کندن مو دارید یا نه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پرسش سوالات و بحث در مورد ریزش مو با فرد
• حذف علل احتمالی کشیدن مو یا ریزش مو از طریق آزمون های تعیین شده توسط روانشناس
• تعیین هرگونه مشکل سلامت روانی یا جسمی که ممکن است با کشیدن مو مرتبط باشد.
• استفاده از معیارهای تشخیصی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)

 

درمان

تحقیقات در زمینه درمان اختلال کندن مو محدود هستند. با این حال، برخی از گزینه های درمانی در کاهش کشیدن موهای بیماران و یا متوقف کردن کامل کشیدن مو، کمک بسیاری به بیماران کرده اند.

انواع درمان هایی که ممکن است برای تریکوتیلومانیا مفید باشند، عبارتند از:

• آموزش معکوس کردن عادت:

این رفتار درمانی، درمان اولیه برای اختلال کندن مو است. شما یاد می گیرید چگونه موقعیت هایی که در آن احتمالا موهای خود را می کشید را شناسایی کنید و رفتارهای دیگر را جایگزین کنید.

به عنوان مثال، میتوانید دستان خود را برای کمک به توقف میل و یا هدایت دست خود از موها، مشت کنید. درمان های دیگر نیز ممکن است همراه با آموزش معکوس کردن عادت استفاده شود.

• شناخت درمان:

این درمان می تواند به شناسایی و بررسی باورهای تحریف شده ای که در رابطه با موهایتان داشته اید، کمک کند.

• پذیرش و تعهد درمانی:

این درمان می تواند به شما کمک کند یاد بگیرید که قبول کنید موهای خود را دست نزنید.

درمان هایی که به سایر اختلالات روانپزشکی که اغلب در ارتباط با اختلال کندن مو مرتبط هستند، مانند افسردگی، اضطراب یا سوء مصرف مواد، کمک می کنند، می توانند بخش مهمی از درمان باشند.

• داروها:

اگر چه هیچ دارویی توسط سازمان غذا و دارو به طور خاص برای درمان اختلال کندن مو تایید نشده است، اما برخی از داروها ممکن است به کنترل برخی علائم کمک کنند.

به عنوان مثال، روانپزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی مانند کلومیفامین (Anafranil) را توصیه کند. سایر داروهایی که تحقیقات نشان می دهند ممکن است برای این بیماری مفید باشند شامل N-acetylcysteine as-uh-tul-SIS-tee-een، اسید آمینه ای که نوروترانسمیترهای مربوط به خلق و خوی را تحت تاثیر قرار میدهند و النازاپین (Zyprexa)، یک آنتیس سایکوتی غیر تیپیک، باشد.

با روانپزشک خود در مورد هر دارویی که پیشنهاد می کند صحبت کنید. مزایای احتمالی دارو همیشه باید با عوارض جانبی احتمالی متعادل شود.

مقابله و حمایت

بسیاری از افراد مبتلا به اختلال کندن مو احساس تنهایی در کشیدن موی خود را گزارش میکنند. پیوستن به یک گروه پشتیبانی برای افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا کمک می کند تا شما بتوانید افراد دیگر با تجارب مشابهی که با احساسات شما ارتباط دارند، را ملاقات کنید. از روانشناس خود کمک بگیرید یا به دنبال گروه حمایت از بیماران مبتلا به این اختلال باشید.